همه روزه شاهد وقایعی هستیم که ما را به تعجب وامی دارد. مواردی مثل ربات ها، تلفن های هوشمند، ماشین های خودران که شاید فقط آنها را در فیلم ها و داستان های علمی و تخیلی دیده یا خوانده ایم. اما امروزه این اشیا و لوازم ساخته شده و در حال پیشرفت هستند و به یکی از وسایل مهم زندگی ما تبدیل شده اند. بسیاری از این اشیا و لوازم از مفهومی به نام هوش مصنوعی بهره می برند.
هوش مصنوعی عبارت است از مطالعه این که چگونه می توان رایانه ها را وادار به کارهایی کرد که در حال حاضر انسان‌ها آن کارها را درست یا بهتر انجام می‌دهند.
هوش مصنوعی علم طراحی سیستم‌های رایانه‌ای یا الکترونیکی است که تلاش می‌کند رفتار انسان گونه را بازسازی نماید. به عبارت دیگر؛ هوش مصنوعی علم و مهندسی ایجاد ماشین‌هایی با هوش، با به کارگیری رایانه و الگوگیری از درک هوش انسانی یا حیوانی و در نهایت دستیابی به مکانیزم هوش مصنوعی در سطح هوش انسانی است.
تاریخچه پیدایش هوش مصنوعی به عنوان یک شاخه از علوم به سال‌های جنگ جهانی دوم و تحقیقات الن تورینگ مربوط می شود. پایه تحقیقات علمی در مورد هوش مصنوعی به سال ۱۹۵۶ و کنفرانس علمی در دانشگاه راتماوث و حضور چهره‌های جامعه هوش مصنوعی نظیر جان مک‌کارتی، ماروین مینسکی، آلن نیوول و هربرت سایمون بازمی‌گردد.
هوش مصنوعی تا سال‌ها با تصویری که مردم از ربات‌ها داشتند گره خورده بود اما در یک دهه اخیر کاربردهای غیر سخت‌افزاری هوش مصنوعی در زندگی روزمره بیشتر ملموس شده‌است.
عامل‌ها (Agents) اجزای اصلی هوش مصنوعی هستند که به شناسایی الگوها و تصمیم گیری بر اساس قوانین فکرکردن خود، قادر هستند. این سیستم‌ها بر اساس قوانین خاص خود فکر کرده و کار خود را به درستی انجام می‌دهند. پس عاقلانه رفتار می‌کنند، هر چند الزاماً مانند انسان فکر نمی‌کنند.
در زیر به چند نمونه از کاربردهای هوش مصنوعی و فناوری های نوین در این حوزه اشاره می کنیم:
مارک زاکربرگ، رئیس شرکت فیس بوک در ماه جولای ۲۰۱۵ به مطلب جالبی اشاره کرده است: ” یک روز ما قادر خواهیم بود که افکار خود را با استفاده از تکنولوژی به طور مستقیم به دیگران منتقل کنیم اینکه فکر کنید و دوست شما بلافاصله بتواند افکار شما را تجربه کند.” تحقیقات اخیر هوش مصنوعی فیس بوک بیشتر بر درک و فهم معانی و مفاهیم آنچه افراد با یکدیگر به اشتراک می گذارند، متمرکز است.
شرکت خودروسازی تویوتا برای سال ۲۰۱۶ بودجه ای معادل ۱ میلیارد دلار را برای تحقیقات به منظور توسعه هوش مصنوعی و رباتیک صرف کرده است. این شرکت خودروسازی ژاپنی قصد دارد تا خودروهای نسل جدید خود را به گونه ای بسازد که خودشان رانندگی کنند و این فناوری را به بخش های دیگر زندگی روزمره نیز گسترش دهد. شرکت تویوتا در واقع می خواهد ماشین هایی بر پایه علم رباتیک بسازد که افراد سالمند و کسانی که توانایی رانندگی ندارند نیز بتوانند از آن استفاده کنند به طوری که این ماشین ها تصادف نکنند.
شرکت فیس‌بوک در سال ۲۰۱۴ با استفاده از یکی از زیرشاخه‌های یادگیری، ماشینی به نام یادگیری عمیق سیستم تشخیص چهره‌ای، تولید کرد که ۰.۳ درصد از میانگین انسان‌ها دقیق‌تر است. بسیاری از رابط‌های صوتی نظیر سرویس Siri شرکت اپل، از پردازش زبان‌های طبیعی و یادگیری ماشین برای ارتباط با کاربران استفاده می‌کنند.
“DeepMind” نام یکی از جدیدترین اختراعات در حوزه هوش مصنوعی است که قادر است ۴۹ بازی رایانه ای مختلف را بازی کند. الگوریتم این هوش مصنوعی در زمان انجام بازی ها، تجربه کافی را به دست آورد و توانست در نیمی از بازی ها رکورد کاربران باتجربه را شکست دهد.
توضیحات اولیه اجرا و چگونگی فعالیت الگوریتم این برنامه، از سال ۲۰۱۳ در سایت “arXiv.org ” قابل مشاهده است. در آن زمان بود که پروژه “DeepMind ” به شدت مورد توجه برنامه نویسان و ریاضی دانان سراسر جهان قرار گرفت. به گفته سازندگان این برنامه، این پروژه نخستین سیستم انفورماتیکی است که با کمترین میزان داده و دستور نویسی، به فراگیری انجام دستورهای مختلف قادر است.
در حقیقت نوآوری “DeepMind ” در این است که این سیستم جدید، بدون وارد کردن داده های جدید و اولیه می تواند انواع بازی های رایانه ای را فراگیرد. این برنامه برای یادگیری بازی های مختلف، تنها به زمانی برای عادت کردن به محیط جدید یا به اصطلاح، “آداپته شدن” نیاز دارد.
“DeepMind ” یکی از معدود برنامه هایی است که در زمینه هوش و مسابقات فکری توانایی رقابت با انسان ها را دارد.
منابع:
گردآورنده و ترجمه: مهندس رشید